Limited şirketlerde pay devri (hisse devri) işlemleri yapılırken birtakım prosedürlerin gerçekleşmesi gerekli olup uygulamada sıklıkla özellikle ortakların aile üyelerinden oluştuğu birçok şirkette bu hususlar atlanmakta ve birtakım problemler ortaya çıkmaktadır.
Limited şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 573. ve devamı maddeleri kapsamında düzenlenmiş olup pay devri işlemleri de aynı kanun altında hüküm altına alınmıştır. Her ikisi de birer sermaye şirketi olmasına karşın, limited şirketlerde pay devri işlemlerinin Ticaret Kanunu kapsamında anonim şirketlere oranla daha fazla güçleştirildiği söylenebilir. Zira anonim şirketlerde pay devirleri kanuni ve iradi kısıtlamalar hariç serbestçe devredilebilirken limited şirketlerde pay devrinde aşağıda izah ettiğimiz koşuların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Limited Şirketlerde Pay Devri ( Hisse Devri) Sözleşmelerinde Şekil Şartı
Öncelikle Limited şirketlerde devir için taraflar arasında düzenlenmiş yazılı bir devir sözleşmesi bulunmalıdır. Bu sözleşme aynı zamanda noterce onaylanmalıdır. Noterce onaylanmamış devir sözleşmeleri geçersizdir.
Limited Şirket Pay Devri Sözleşmelerinin İçeriği
Tarafların kimlik bilgileri, tarafların ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri, rekabet yasağı ağırlaştırılmış veya tüm ortakları kapsayacak biçimde genişletilmiş ise bu husus; önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları ile sözleşme cezasına ilişkin koşullar da belirtilmelidir. Bahse konu bu özellikler sözleşme de içerik olarak bulunmak zorunda olup içeriğin eksikliği halinde Ticaret Sicil tarafından hisse devri işlemi tescil ve ilan aşamasında onaylanmayacağı gibi onaylansa dahi daha sonra bu eksikliklerin tespiti halinde işlem sakat olduğundan pay devri geçersizdir.
Limited Şirket Pay Devrinde Genel Kurul Onayı ve Ticaret Sicilde Tescil ve İlanı
Limited Şirketlerde hisse devrinde kural olarak bu devrin genel kurul tarafından onaylanması şarttır. Onaya ilişkin TTK kapsamında özel bir karar ve toplantı yeter sayısı belirtilmediğinden, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla pay devri (hisse devri) sözleşmeleri onaylanabilir. Devir daha sonra pay defterine kaydedilir.
Şirket ana sözleşmesiyle genel kurulun pay devrine (hisse devrine) onay şartı kaldırılabilir. Ayrıca genel kurul tarafından onay 3 ay içinde yazılı olarak verilmediği takdirde kabul edilmiş sayılır.
Genel Kurul onayından sonra, esas sermaye payının devri ticaret siciline tescil ve ilan edilir. Buradaki tescil kurucu değil açıklayıcı nitelikte bir tescildir.
Yine nama yazılı paya bağlanmış hisse senedinde de TTK 595. Madde'de belirtilen noterin imza onayı,genel kurul onayı gibi şartlar yerine getirilmek zorunda olup, kanun kapsamında limited şirketlerdeki nama yazılı paylara getirimiş bir devir istisnası bulunmamaktadır bu sebeple tek başına nama yazılı pay senedinin teslimiyle, pay devri gerçekleşmeyeceğinden paya devir ve dolaşım kolaylığı sağlamayacaktır.
Hisse Devrinde Genel Kurul Onayı Şartının İstisnaları
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere ana sözleşme ile sermaye payı devrinde (hisse devrinde) genel kurul onayı şartının kaldırılması mümkündür. Bu durumda genel kurul onayına gerek yoktur. Ana Sözleşmede onay şartı kaldırılabilir ancak genel kurul kararıyla devredilemez. Yine Türk Ticaret Kanunu uyarınca aşağıda sayılı üç durumda hisse devrinde genel kurulun onayına gerek yoktur:
-
Sermaye payının mirasla yoluyla intikali.
-
Sermaye payının cebri icra yoluyla intikali.
-
Sermaye Payının eşler arasındaki mal rejimi hükümleri yoluyla intikali.
Limited Şirketlerde Genel Kurul Tarafından Pay Devrinin Onaylanmaması
Genel kurul pay devrini (hisse devrini) onaylamak zorunda değildir. Genel kurul tarafından pay devri onaylanmadığı takdirde bu devir işlemi geçersizdir. Doktrinde dürüstlük kuralına aykırı olarak veya keyfi olarak genel kurulun hisse devrini reddetmesinin mümkün olmadığı kabul edilmektedir. Ayrıca şirket ana sözleşmesinde ek ve yan edim yükümlülükleri öngörüldüyse ve genel kurul devralanın ödeme gücünün şüpheli olduğu kanaatine varırsa devralandan teminat isteyebilir, bu teminat verilmediği takdirde genel kurul onay vermez.