Reklamların Denetimi ve Reklam Kurulu Kararlarının İptali

Reklamların Denetimi ve Reklam Kurulu Kararlarının İptali


6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 61 vd. maddelerinde ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara yönelik çeşitli düzenlemeler öngörülmüş ve yine bu  düzenlemelere  dayanılarak  Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.  Kanunda ve ilgili yönetmelikte  temel anlamda Reklam Kurulu'nun’ görev alanına giren  ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar olarak 2 ayrı başlığa yer verilmiş bu kapsamda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Konu detaylı olmakla birlikte yazımızda yer verdiğimiz hususlar birer özet mahiyetindedir.  Ayrıca RTÜK’ün de kendi ilgili mevzuatı uyarınca radyo ve televizyonlardaki reklamlara yönelik çeşitli açılardan  denetim yetkisi bulunmakta olup bu yazımızda yalnızca Reklam Kurulu’nun yaptığı denetime değinilmiştir.

Ticari Reklam:

Ticari reklam kanunda , ‘’ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak; bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurulardır.’’ şeklinde tanımlanmış ve ticari reklamların taşıması gereken temel niteliklere yer verilmiştir. Buna göre:

-Ticari reklamların Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olmaları esastır.

-Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.

 -Reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadelerle ticari unvan veya işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer alması ve tanıtıcı mahiyette sunulması örtülü reklam olarak kabul edilir. Her türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılması yasaktır.

-Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca yönelik rakip mal veya hizmetlerin karşılaştırmalı reklamı yapılabilir.

-Reklam verenler ticari reklamlarında yer alan iddiaların doğruluğunu ispatla yükümlüdür.

-Reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdür.

Yine Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar yönetmeliğinde de belli  temel ilkelere yer verilerek konuya ilişkin detaylı düzenlemeler yapılmıştır.

Haksız Ticari Uygulamalar:

Kanun’da, bir ticari uygulamanın; mesleki özenin gereklerine uymaması ve ulaştığı ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun ortalama üyesinin mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozması veya önemli ölçüde bozma ihtimalinin olması durumunda haksız ticari uygulama olacağı,  Özellikle aldatıcı veya saldırgan nitelikte olan uygulamalar ile yönetmelik ekinde yer alan uygulamalar haksız ticari uygulama olarak kabul edileceği belirtilerek, tüketicilere yönelik haksız ticari uygulamalar yasaklanmıştır.

Reklam Kurulu

Reklam Kurulu, Gümrük Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan bir kuruldur.Reklam Kurulu üyeleri çeşitli kurum ve kuruluşlardan seçilen kişilerden oluşmaktadır. Kanunda ve Reklam Kurulu Yönetmeliğinde üyelerin oluşumuna  yönelik detaylı düzenlemeler yapılmıştır. Reklam kurulu   tüketicilere yönelik yapılan ticari reklamlar ile ticari uygulamaların içeriğine ilişkin düzenlemeler yapma ilkeler belirleme gerektiğinde denetim,inceleme yapma ve idari yaptırım kararları verme yetkisine sahip bir kurumdur.

 

Reklam Kurulu’na Kimler Başvurabilir?

Reklam kuruluna tüketiciler,rakip firmalar başvurabileceği gibi kurulun herhangi bir şikayet olmaksızın resen inceleme yetkisi de mevcuttur. İlgili kişiler e devlet üzerinden veya Reklam Kurulu Başkanlığı’na vereceği bir dilekçe ile başvurabilmektedir. Reklam kurulu başlattığı incelemede ilgili kuruluşun savunmasını isteme ve gerekli bilgi belgeleri talep edebilmektedir. Bu kapsamda belirli zamanlarda  toplanan kurul tarafından ilgililer hakkında inceleme yapılarak kanun ve yönetmelik hükümleri kapsamında çeşitli kararlar verilebilmektedir.

Reklam kurulu yaptığı incelemeler sonucunda  kanuna aykırı reklam ve haksız ticari uygulamaların tespiti halinde aşağıdaki kararları verebilir:

- Durdurma cezası

- Aynı yöntemle düzeltme

- İdari para cezası

- Gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası 

 

Reklam Kurulu Kararlarına Karşı Başvuru Yolları

Reklam kurulu şikayet üzerine veya resen yaptığı inceleme neticesinde ilgililer hakkında yukarıda da kısaca  izah ettiğimiz çeşitli idari yaptırım kararları verebilmektedir. Reklam kurulu tarafından verilen idari yaptırımlar kanun gereği Bakanlıkça uygulanır. Reklam kurulunca verilen kararlar birer idari işlem niteliğindedir. Bu kararlarla karşı Reklam Kurulu kararının iptali için idari işlemin tebliğinden itibaren 30 gün içinde idari yargı yoluna başvurulması gerekmektedir. Davaya konu edilen Reklam Kurulu kararırın bir idari para cezasını içermesi ve ilk derece mahkemesince davanın reddedilmesi halinde kanunda belirlenen parasal sınırlara göre istinaf ve temyiz yoluna başvurulabilir.

GERİ DÖNÜN