İnternette içerik üretiminin arttığı ve medyanın dahi büyük oranda dijitalleştiği günümüzde gazete, dergi basılı yayınların yerini internet medyasının yer almaya başladığı sayısal verilerle de bilinen bir gerçektir. Özellikle 90’lı yıllardan itibaren internet haberciliği veya internet gazeteciliği olarak adlandırabileceğimiz bu tür etkisini göstermeye başlamış 2000’li yıllardan itibaren özellikle günümüzde geleneksel medyanın yerini almaya başlamıştır.
Bu kapsamda hukuka aykırı yayınlardan zarar gören kişiler kural olarak klasik süreli yayınlarda basın kanunu kapsamında belirli yasal haklarını kullanabilirlerken, tv yayınlarında ise RTÜK kanunu kapsamında bu haklarını kullanmaktaydı. Ancak dijitalleşme doğrultusunda internet ortamında yapılan yayınların artması sonucu işbu iki kanun da yetersiz kalmış ve yasal anlamda oluşan bu boşluk eksiklikler bulunsa da yürürlüğe giren 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da düzenlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda internetten haber kaldırma gibi kişilerin gerek haklarında çıkan internet haberleri veya haberlerden bağımsız olarak çeşitli sosyal medya araçları, sözlük vb. mecralarda haklarında yer alan içeriklerin kaldırılması, bu içeriklere erişimin engellenmesi talepleri ve diğer yasal imkanları bu kanun kapsamında düzenlenmiştir.
İnternetten Haber Kaldırma veya İnternetten İçeriğin Kaldırılması Nedir?
internetten haber kaldırma veya içerik kaldırma kavramını kısaca hukuka aykırı olabilecek internet ortamında yapılan yayınlarının kaldırılmasına yönelik hukuki imkan olarak tanımlayabilmemiz mümkündür.
İnternet yoluyla yapılan yayınların ise geniş bir tanımı olup internet haber sitelerinde yer alan haberler, kullanıcıların da içerik üretebildiği, çeşitli sözlük,forum,sosyal medya sitelerinde yer alan yorum vb. içerikleri kapsayan, belirsiz sayıda kişiye ulaşan internet ortamında yer alan bu ve benzer her türlü husus internet yayınlarını kapsamaktadır. Yapılan bu yayınların internetten haber kaldırma veya içerik kaldırma işlemlerine konu olabilmesi belirli şartlar dahilinde mümkündür
İnternet ortamında yapılan hukuka aykırı yayınları kaldırma yöntemlerini kanundaki şekliyle 3 grupta toplayabilmemiz mümkündür:
- İnternet yayını yoluyla kişilik hakkı ihlali
- İnternet yayını yoluyla özel hayatın gizliliğine yönelik ihlaller
- İnternet yayını yoluyla konusu suç teşkil eden içeriklere ilişkin birtakım ihlaller
İnternet ortamında yapılan yayın yoluyla kişilik hakkı ihlali halinde neler yapılabilir?
İnternet yoluyla kişilik hakkı ihlal edilen kişiler içerik sağlayıcıya ve içerik sağlayıcıya ulaşamaması halinde yer sağlayıcıya başvurarak bu içeriklerin kaldırılmasını isteyebilirler. 24 saat içerisinde bu sağlayıcılar ilgililerin talebini cevaplamak zorundadırlar. Bu yöntemle uyarıya rağmen içerik kaldırılmadığı, olumsuz cevap verildiği veya hiç cevap verilmediği durumlarda hakları ihlal edilen kişiler sulh ceza hakimliğine başvurabilirler. Yine doğrudan uyar yöntemine gitmemekle beraber hakları ihlal edilen kişilerin doğrudan internetten haber kaldırma veya içerik kaldırma işlemi için sulh ceza hakimliğine başvurma hakları bulunmaktadır. Bu konuda Yer sağlayıcı ve içerik sağlayıcı gibi kavramlar hakkında detaylı bilgi için ilgili yazımızı inceleyebilirsiniz
İnternet ortamında yapılan yayın yoluyla kişinin özel hayatının ihlal edildiği durumlarda neler yapılabilir?
Yine kişilere ait ses görüntü fotoğraf, video konuşma kayıtlarının içeriği vb. kişisel veriler bu kişilerin izni olmadan çeşitli haber, forum, sözlük vb. internet yayınları yoluyla yayınlanabilmekte ve özel hayatın gizliliğinin ihlali gündeme gelmektedir. Bu durumda kişilerin suç duyurusunda bulunma haklarının yanı sıra bu içerikleri kaldırmak için doğrudan Kurum’a başvurarak içeriğe ilişkin erişimin engellenmesinin talep etme gibi hukuki yollara başvurma hakları bulunmaktadır.
Özel hayatın gizliliğine aykırılık nedeniyle yayına erişim engeli talep eden kişiler doğrudan bu talebini 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimliği’ne sunmak zorundadır. Hakim tarafından bu yayının özel hayatın gizliliğini ihlal edip etmediği incelenerek 48 saat içinde karar verilir ve kuruma gönderilir. Aksi halde erişim engellenmesi yönünde tedbir kendiliğinden kalkacaktır.
İnstagram, twitter gibi sosyal medya siteleri üzerinden yapılan kişilik hakkı ihlali veya özel hayatın gizliliğinin ihlaline yönelik içerikler nasıl kaldırılabilir?
Bu tip sitelerde yer alan içeriklerde bahsettiğimiz üzere internet ortamında yapılan yayınlar kapsamına girdiğinden yukarıda da özetlediğimiz uyar-kaldır yöntemi kapsamında bu tip sosyal medya sitelerinde yer alan yönergeleri izleyerek hak ihlali bildiriminde bulunabilir ve içeriğin yayından kaldırılması talebinde bulunabilirsiniz Ancak buna rağmen içeriğin kaldırılmadığı veya talebinize olumsuz yanıt verildiği takdirde ilgili içeriğe erişimin engellenmesi için gerekli yasal prosedürün izlenmesi de mümkündür.
Hukuka aykırı içeriği veya haberi yayımlayan internet sitesinin tümüne mi erişim engellenir?
İçeriği veya haberi yayımlayan siteye tamamen erişim engellenmesi çoğu zaman söz konusu olmayacak olup yalnıza hukuka aykırı içeriğin veya haberin yer aldığı ilgili url’nin yayından kaldırılması söz konusu olacaktır. Ancak teknik olarak ilgili url’de yer alan içeriğin doğrudan kaldırılması mümkün değil veya içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlal önlenemiyorsa bu durumda doğrudan sitenin tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararı da verilebilir.
Konusu suç teşkil eden internet yayınlarına yönelik içeriğin engellenmesi nedir?
5651 sayılı kanunda birtakım suç tipleri sayılmış olup bu suçları ihtiva eden internet yayınlarına yönelik olarak da doğrudan erişim engelleme kararı verilebilmektedir. Aşağıda yer alan bu suçların varlığı halinde soruşturma evresinde sulh ceza hakimi kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından erişim engelleme kararı verilebilir, Ayrıca gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de cumhuriyet savcıları tarafından da erişim engelleme kararı verilebilir. Ancak bu durumda 24 saat içinde hakimin onayına sunulmak ve hakim tarafından da 24 saat içinde karar verilmek zorundadır.
İnternet ortamında yapılan yayının içeriği aşağıda yer alan suçlardan birini oluşturduğuna yönelik yeterli şüphe halinde, ilgili kısma veya doğrudan ilgili sayfaya yönelik erişimin engellenmesine karar verilir:
1) İntihara yönlendirme suçu
2) Çocukların cinsel istismarı
3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu
4) Sağlık için tehlikeli madde temini suçu
5) Müstehcenlik
6) Fuhuş
7) Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama , suçları.
8)7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar.
9)5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
Yukarıda bu alanda sıkça sorulan soruları yanıtlayarak kısaca özetlemeye çalıştığımız internet ortamındaki hukuka aykırı içeriğin veya haberin kaldırılması gibi bu hususlar internetten haber kaldırma, online itibar yönetimi, habere erişim engelleme gibi çeşitli başlıklar adı altında tanımlansa da bahse konu yayınlara erişimin engellenmesi, içeriğin kaldırılması gibi hususlar nihai olarak yargısal yollarla çözülebilmektedir. Kişileri mahkemelerde temsil etme ve hukuki hizmet verme yetkisine sahip olabilecek kişiler de yasa gereği yalnızca avukatlar olup, bu konuda problem yaşayan kişilerin yalnızca avukatlardan profesyonel bir hukuki yardım almasını tavsiye ederiz.
Bilişim hukuku alanındaki avukatlık hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.